Noorderlicht – Wat is de beste reisperiode?

De donkere hemel

Voor een donkere hemel moet je niet in de zomermaanden in IJsland zijn. IJsland ligt net ten zuiden van de poolcirkel, in juni gaat de zon dus wel onder, maar echt donker wordt het niet. Vanaf half augustus wordt het ‘s nachts donker genoeg om het noorderlicht te zien. Vanaf half september worden de echt ideaal donkere nachten gehaald én hoef je niet meer tot middernacht te wachten. Naar mate we dichter bij eind december komen wordt de dag steeds korter en de tijd waarin je het noorderlicht kan zien steeds langer. In december is het slechts een uur of 5 licht, met daardoor veel tijd dat het donker genoeg is om het noorderlicht te spoten. Na de kortste dag neemt de daglengte weer langzaam toe, tot we eind maart de voorjaars-equinox bereiken, hierdoor worden de dagen zo rap langer. Vanaf half april is het wel weer over met het noorderlicht en de ideale donkere nachten liggen tussen de voorjaars- en najaarsequinox.

Een equi-wat? Een equinox is een tijdstip in het jaar waarop de zon loodrecht boven de evenaar staat, of anders bekeken, de tijd dat de zon langs een van de snijpunten van de ecliptica en hemelequator gaat.

Lichtvervuiling

Naast de zonnecyclus is ook lichtvervuiling belangrijk wanneer je op zoek bent naar een donkere hemel. Wij mensen produceren nogal veel licht, denk aan straatverlichting, verlichte woningen en kantoorgebouwen, kassen en nog veel meer. Lichtvervuiling zie je het beste als het door bewolking wordt gereflecteerd, maar is ook aanwezig wanneer het niet zichtbaar is. Het noorderlicht is niet zo fel en door lichtvervuiling zie je het, net als minder heldere sterren, niet meer. Omdat IJsland zo dun bevolkt is, is lichtvervuiling alleen in de omgeving van Reykjavik een probleem. Verblijf je elders in het land dan moet je hooguit het dorp uit rijden, of weglopen van de accommodatie, maar is het al snel pikkedonker.

De heldere hemel

Het mag dan nog zo mooi donker zijn, als er dichte bewolking tussen jou en het noorderlicht hangt zie je het nog niet. Het noorderlicht vormt namelijk veel hoger dan eventuele bewolking. Het weer in IJsland is echter vooral gegarandeerd wisselvallig: mooi weer, regen, sneeuw, je kan van alles krijgen, zelfs op één dag. Het is ook niet dat er een periode is dat het weer echt duidelijk gunstiger is dan andere periodes. Dat wordt dus geluk hebben, al is het statistisch wel aannemelijk dat als je een week naar IJsland gaat tussen oktober en maart je minimaal één heldere avondhemel treft.

Wat veroorzaakt Noorderlicht?

Je kunt nog zo’n donkere, heldere hemel hebben: als er geen noorderlicht is dan zie je alleen maar een heleboel mooie sterren. Maar wat veroorzaakt het noorderlicht nu eigenlijk?

Door zonnestormen en zonnewind worden geïoniseerde deeltjes, voornamelijk elektronen, weggeblazen van de zon. Deze reizen alle kanten op en een deel bereikt de aarde. Door het aards magnetische veld worden deze geïoniseerde deeltjes rond de magnetische polen versneld en komen dan in botsing met de gasdeeltjes hoog in de atmosfeer. Door deze botsing komt er energie als zichtbaar licht vrij. De verschillende kleuren worden veroorzaakt door de verschillende gasdeeltjes in de atmosfeer en de verschillende hoogtes waarop dit gebeurt. Het meest voorkomende groene licht wordt veroorzaakt door zuurstof atomen tussen de 100 en 200 km hoog, maar boven de 200 km hoogte veroorzaken zuurstofatomen juist rood licht. Blauw en paars daarentegen worden veroorzaakt door stikstof atomen.

De zonneactiviteit is in sommige jaren sterker dan andere jaren, maar ook in jaren van minimale activiteit kun je heel mooi het noorderlicht zien. Deze zonneactiviteit is slecht te voorspellen, pas enkele uren van te voren kan er een redelijke indicatie gegeven worden voor de te verwachten activiteit. Maar ja, daar kan je niet op wachten met het boeken van een vakantie.

Wat is de beste tijd?

Oké, maar wat is nou de beste tijd? Eigenlijk is de conclusie die ik moet trekken, dat er geen beste periode is. Het enige wat we kunnen voorspellen is wanneer het donker is, de rest is puur geluk. Om niet te laat op te moeten blijven voor een kans op noorderlicht, is het gunstig om tussen half september en half maart te reizen. Omdat het noorderlicht niet te voorspellen of te garanderen is, is mijn advies dan ook om van half september tot begin november of van februari tot half maart te reizen. In deze periode is het namelijk overdag lang genoeg licht om te kunnen genieten van de vele mooie, natuurlijke bezienswaardigheden die je veel beter bij daglicht kunt bewonderen. En mocht je de pech hebben geen noorderlicht te spotten, dan heb je alsnog een waanzinnig mooie reis!