Midzomernachten op IJsland, Groenland en Spitsbergen

Feiten over de midzomernachtzon

• Het hoogtepunt van de lange midzomernachten is rond 21 juni.


• Van mei tot augustus is het ’s avonds heel lang licht, maar de zon gaat net voor middernacht wel even onder.


• De mooiste midzomernachtluchten kan je in IJsland vanaf half mei tot half augustus bewonderen.


• De meeste uren daglicht op IJsland heb van mei t/m juli & de minste uren daglicht in december en januari.


• Tussen 21 december en 21 juni gaat het aantal zonuren per dag met 1-3 minuten omhoog.


• De midzomernachtzon kan je overal op IJsland zien.


• Ook in Groenland, Alaska, Canada, Spitsbergen, Zweden, Finland, noord Rusland en natuurlijk op de noord- en op de zuidpool is dit fenomeen te zien.

Wanneer is de midzomernachtzon te zien?

De dagen zijn lang tijdens de zomer in IJsland. Het hoogtepunt van de middernachtzon is in juni. Hoewel de nachten in mei en in augustus ook al heel lang zijn.

De lange heldere nachten zijn te danken aan de ligging van IJsland vlak onder de poolcirkel. De poolcirkel loopt dwars over het eiland Grímsey, het noordelijkste puntje van IJsland. De breedtegraad van de poolcirkel begint bij 66.5°N. Ter vergelijking: Reykjavík ligt op 64.1°N.

Door deze ligging gaat de zon tijdens de zomermaanden net na middernacht wel onder, maar komt al snel weer op. Het is maar voor een paar uurtjes schemerig terwijl de lucht nooit helemaal donker wordt. Daarna begint het volle daglicht weer.

Technisch gezien komt de middernachtzon in Reykjavík voor tussen 16 en 29 juni. Dat zijn de enige dagen waarop de zon na middernacht ondergaat en een paar uur later weer opkomt waardoor het nog steeds helder blijft.

De heldere nachten duren ongeveer 3 maanden. Anderhalve maand voor en na 21 juni. Maar je kan het ook in mei, begin juni, juli en begin augustus meemaken. Hoe meer naar het noorden, zoals in Akureyri of Ísafjörður, hoe langer de dagen zullen zijn.

Civil twighlight

De wetenschappelijke term voor het fenomeen dat de zon maar een paar graden boven de horizon uitkomt maar er niet onder gaat is ‘civil twighlight’. Midden in de zomer, rond 21 juni, wordt het ‘s nachts helemaal niet donker in IJsland.

IJsland is niet het enige land waar je dit schitterende natuurverschijnsel kan beleven. In alle landen die ten noorden van de poolcirkel liggen kan je in de zomermaanden ook de midzomernachtzon meemaken. Ik noemde al eerder Groenland, Noorwegen/ Spitsbergen, Zweden, Finland, Rusland en Alaska.

Zie hieronder een foto vanuit Spitsbergen, Longyear-Airport om 01:00 uur ’s nachts, op 04 juli 2019 toen collega Shanne hier arriveerde.

Wat veroorzaakt de middernachtzon?

De middernachtzon wordt veroorzaakt door de kanteling van de aardas richting de zon tijdens de zomer. Dezelfde kanteling van de aardas en de aarde die om de zon draait, zorgt voor de verschillende seizoenen.

Elk jaar kantelt het noordelijk halfrond van de aarde tussen april en september naar de zon. Het zuidelijk halfrond kantelt dan als het ware juist weg van de zon. En andersom tussen september en april. Als gevolg hiervan valt de zomer op het noordelijk halfrond in juni, juli en augustus. De zomer valt op het zuidelijk halfrond in december, januari en februari.

Het grootste contrast is op de polen van de aarde. De noord- en de zuidpool kennen zes maanden continue zonnestralen en dus 24 uur daglicht, terwijl de andere 6 maanden totale duisternis is en dus helemaal geen daglicht! Als gevolg hiervan hebben zowel de noord- als de zuidpool de middernachtzon maar liefst 6 maanden lang: 6 maanden lang 24 uur daglicht dus!

Op Spitsbergen en in Groenland is er van eind maart tot eind september 24 uur daglicht. Hoe dichter je bij de noord- of zuidpool bent, hoe ingrijpender de overgang tussen zomer en winter is.

Het grootste deel van de wereldbevolking woont ver genoeg van de polen, dus het aantal uren daglicht en de nachten blijven het hele jaar min of meer hetzelfde.

Op IJsland is dat niet zo: het IJslandse daglicht is in maart en april (lente) en september en oktober (herfst) te vergelijken met Nederland. De zon komt op tussen 06:00 en 08:00 uur en gaat onder tussen 18:00 en 20:00 uur.
In de wintermaanden is het ook niet volledig donker. In januari en december kan je nog 4-5 uur daglicht verwachten.

Hoe kom je in slaap als het niet donker wordt?

Die vraag wordt ons nog weleens gesteld. Hoe kom je in slaap met zoveel licht tijdens de nacht? De meeste van ons gaat slapen beter af als het donker is. Gelukkig is er de slimme uitvinding van verduisteringsgordijnen. Steeds meer (maar inderdaad, niet alle!) accommodaties hebben deze op de kamers, zodat elke straaltje zonlicht tegengehouden wordt en het zo donker mogelijk in de kamer is.

Is dit nog niet donker genoeg? Neem dan als je in deze periode naar IJsland, Groenland of Spitsbergen gaat een oog/slaap masker mee.

Is het niet raar dat het de hele nacht helder is?

Het antwoord is: ja, dat is best wel raar. Of beter gezegd: we zijn het niet gewend. Mijn ervaring is dat de lange dagen je extra energie geven. Het is geweldig voor extra sightseeing! Je hoeft je geen zorgen te maken over tijdgebrek als je die éne waterval of die éne mooie basaltformatie nog wil gaan zien voordat het donker wordt.

Je vergeet vaak zelfs de tijd. Met eindeloze dagen en eindeloze mogelijkheden voor activiteiten en ontdekkingen, kijk je soms op de klok en denk je oeps, het is al laat, laten we eens een hapje gaan eten. Of ja uiteindelijk ook, laten we ons bedje opzoeken, morgen is er weer een lange dag.

Volop activiteiten ondernemen

Door in de periode van de middernachtzon, hartje zomer dus, te reizen krijg je de kans om de bezienswaardigheden van IJsland op een unieke manier te ervaren.

Ga ’s avonds laat naar het Geysir gebied en de Gullfoss waterval. Gegarandeerd veel minder druk en de meest prachtige schemerkleuren helemaal voor jou alleen!

Ook voor Groenland en Spitsbergen geldt dat je extra lang van de extreem mooie natuur kan genieten.

Heb jij de middernachtzon op één van onze bestemmingen gezien? Vertel ons je ervaringen en ik ben heel benieuwd naar je foto’s, stuur ze gerust door!

Of ben je nog op zoek naar een bestemming waar je tijdens de zomermaanden meer uren uit de dag haalt? Dan is IJsland, Groenland of Spitsbergen ‘The place to be’!